กรมทหารราบที่ ๕ ถือกำเนิดมาจาก กรมทหารราบที่ ๑๘ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๒ ซึ่งขณะนั้นมีที่ตั้งอยู่ที่ บ้านสวนตูน ตำบลเขารูปช้าง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา มีหน่วยขึ้นตรง ๔ หน่วยคือ กองพันทหารราบที่ ๕ ตั้งอยู่ที่ ตำบลคอหงส์ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา, กองพันทหารราบที่ ๔๑ ตั้งอยู่ที่ บ้านสวนตูน ตำบลเขารูปช้าง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา, กองพันทหารราบที่ ๔๒ ตั้งอยู่ที่บ้านบ่อทอง ตำบลบ่อทอง อำเภอหนองจิก จังหวัดปัตตานี และกองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๑๓ ตั้งอยู่ที่ บ้านสวนตูน ตำบลเขารูปช้าง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา มีภารกิจหลักในการป้องกันอธิปไตยจากการสู้รบในสงครามเอเชียบูรพา ปี พ.ศ.๒๔๘๘ สงครามเอเชียบูรพายุติลง กรมทหารราบที่ ๑๘ ถูกยุบเหลือเพียง กองพันทหารราบที่ ๕ เพียงหน่วยเดียว
เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ กองทัพบกจัดตั้งกรมทหารราบที่ ๑๕ ขึ้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราช กองพันทหารราบที่ ๕ ได้แปรสภาพเป็น กองพันทหารราบที่ ๒ กรมทหารราบที่ ๑๕ ได้ย้ายมาตั้งที่ ค่ายเสนาณรงค์ ตำบลคอหงส์ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา และได้แปรสภาพจาก กรมทหารราบที่ ๑๕ เป็นกรมผสมที่ ๕ ตามคำสั่ง ทบ. ที่ ๖/๑๒๙๓ ลง ๑๔ มกราคม พ.ศ.๒๔๙๕
เมื่อ ๒๔ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๒๒ กรมผสมที่ ๕ แปรสภาพเป็น กรมทหาราบที่ ๕ มีกองพันทหารราบเป็นหน่วยขึ้นตรง ๕ กองพัน ต่อมาได้ปรับการจัดหน่วย คงเหลือกองพันทหารราบเป็นหน่วยขึ้นตรง ๓ กองพัน คือ
๑. กองพันทหารราบที่ ๑ กรมทหารราบที่ ๕ มีที่ตั้งหน่วย ณ ค่ายเสนาณรงค์ ตำบลคอหงส์ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา
๒. กองพันทหารราบที่ ๒ กรมทหารราบที่ ๕ มีที่ตั้งหน่วย ณ ค่ายอิงคยุทธบริหาร ตำบลบ่อทอง อำเภอหนองจิก จังหวัดปัตตานี (ปัจจุบันมีที่ตั้งหน่วย ณ ค่ายสมันตรัฐบุรินทร์ ตำบลคลองขุด อำเภอเมือง จังหวัดสตูล)
๓. กองพันทหารราบที่ ๓ กรมทหารราบที่ ๕ มีที่ตั้งหน่วย ณ ค่ายสิรินธร ตำบลเขาตูม อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี (ปัจจุบันมีที่ตั้งหน่วย ณ ค่ายมหาจักรีสิรินธร ตำบลห้าประดู่ อำเภอนาทวี จังหวัดสงขลา)
